Tercjarz nr 8/2022
6 sierpnia 2022
Eucharystia źródłem duchowości franciszkańskiej
Na początku trzeba zaznaczyć, że duchowość franciszkańska wyrasta z duchowości chrześcijańskiej. Tym samym widać, że duchowość chrześcijańska jest bardzo mocno zakorzeniona w historii Kościoła. Św. Franciszek z Asyżu był twórcą duchowości i od niego bierze swoją nazwę. Jako święty Kościoła katolickiego był założycielem rodzin zakonnych. Swoim życiem i przykładem pociągał wielu i zapraszał do wspólnot również z udziałem osób świeckich. Franciszek jest autorem dzieł i pism, w których znajdziemy nauczanie i podstawy duchowości, jakże aktualne po dzień dzisiejszy.
Bóg jest Miłością
W jednym szeregu możemy wymienić charakterystyczne cechy św. Franciszka. Niepodważalną, a zarazem fundamentalną ideą była prawda o Bogu, który jest Miłością. Bóg jest najwyższym dobrem. W nim jest wszelkie dobro. Ze względu na Boga Franciszek za najwyższą wartość życia chrześcijańskiego uważa modlitwę i jej wszelkie formy: uwielbienie, dziękczynienie, przebłaganie i prośbę. Jego modlitwa jest prostym wyliczeniem przymiotów Boga i różnorodnych wezwań. Franciszek zabiegał, by jego bracia byli prawdziwymi apostołami modlitwy.
Chrystus w centrum
Kolejną fundamentalną cechą duchowości franciszkańskiej jest tzw. chrystocentryzm, czyli Jezus Chrystus w centrum życia. Pobożność św. Franciszka jest chrystocentryczna. Wszystko skupia się wokół osoby Jezusa Chrystusa. On jest Panem i Królem, Mistrzem i Nauczycielem. Ewangelia jest dla Franciszka szkołą naśladowania Chrystusa. Wszystko skupia się na osobie Jezusa, który jest Drogą, Prawdą i Życiem. Drogą, która prowadzi do Ojca w niebie; Prawdą, która zaspokaja w pełni umysł i serce; Życiem, do którego wszyscy dążymy, a jest nim życie wieczne z Bogiem.
Wolał zostać diakonem
W końcu dochodzimy do wyjątkowej cechy duchowości franciszkańskiej, a jest nią duchowość eucharystyczna, której nie może zabraknąć w życiu i posługiwaniu Franciszkańskiego Zakonu Świeckich. Tutaj punktem odniesienia będzie zawsze św. Franciszek i jego postawa wobec tajemnicy Eucharystii. Sam nigdy nie przyjął święceń kapłańskich, czyli nie chciał być kapłanem, wolał zostać diakonem, czyli tym, który służy kapłanowi przy ołtarzu i głosi słowo Boże. Miał na tyle pokory w sobie, że nie chciał uczestniczyć w kapłaństwie Chrystusa. Wiara Franciszka uznawała świętą posługę kapłanów, pomimo ich ludzkich błędów i przewinień. Stąd jego postawa czci i uległości „nie tyle dla nich samych, bo mogą być grzesznikami, ile dla ich urzędu i posługi wobec Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa, które oni konsekrują na ołtarzu, sami przyjmują i innym udzielają”.
W „Liście do rządców narodów” pisał: „Stąd usilnie radzę wam, moim panom, abyście odsunęli od siebie wszystkie troski i zabiegi, i przyjmowali z uniżeniem Najświętsze Ciało i Najświętszą Krew Pana naszego Jezusa Chrystusa w Jego świętej pamiątce. I tak wielką cześć dla Pana rozszerzajcie wśród ludu wam powierzonego (…)”. Prosi także wszystkich braci kustoszów: „I w każdym kazaniu, które głosicie, nakłaniajcie lud do pokuty i przypominajcie, że nikt nie może zbawić się, jeśli nie przyjmie Najświętszego Ciała i Krwi Pańskiej (…)”.
Potwierdza to jeszcze w „Liście do wiernych”: „nikt nie może inaczej się zbawić jak tylko przez święte słowa i Krew Pana naszego Jezusa Chrystusa, które duchowni głoszą, przekazują i udzielają”.
Biedaczyna postrzegał Eucharystię oczyma wiary jako realną obecność Boga Żywego, a nie, jak chcieli niektórzy jemu współcześni, jako jedynie alegoryczne powtarzanie ofiary Pańskiej. Według św. Franciszka, Eucharystia stawia chrześcijanina przed Chrystusem człowiekiem i Bogiem, a pomoc Ducha Świętego pozwala odkryć rzeczywistość Bożą, poza widzialną i dotykalną postacią chleba i wina. Eucharystia dla św. Franciszka to przede wszystkim sakrament Odkupienia realizujący się poprzez Ciało i Krew Chrystusa.
Nasz Zakonodawca mówił o tym Sakramencie: Najświętsze Ciało, Święty Chleb, Krew Przymierza, Krew, Święta Pamiątka, Najświętsza Tajemnica, Sakrament Ołtarza czy wreszcie Ofiara, nigdy zaś nie używał nazwy „Eucharystia”. Św. Franciszek był bardzo uważny w odniesieniu do terminów, jakimi się posługiwał, mówiąc o Najświętszym Sakramencie. Nie używał żadnych określeń mogących wzbudzić zastrzeżenia czy wątpliwości.
Ciało Pańskie
Na uwagę zasługuje pierwsze Napomnienie autorstwa św. Franciszka poświęcone właśnie Eucharystii. Tytuł napomnienia „Ciało Pańskie” wyraźnie wskazuje na Kogo tak naprawdę wskazuje całe życie Biedaczyny z Asyżu.
Pan Jezus powiedział swoim uczniom; Ja jestem drogą, prawdą i życiem. Nikt nie przychodzi do Ojca inaczej, jak tylko przeze Mnie. Jeśli znalibyście Mnie, znalibyście z pewnością i mojego Ojca; i odtąd Go znacie i zobaczyliście Go. Mówi do Niego Filip: Panie, pokaż nam Ojca, a to nam wystarczy. Mówi mu Jezus: Tak długo jestem z wami, a nie poznaliście Mnie? Filipie, kto widzi Mnie, widzi i Ojca mego. Ojciec mieszka w światłości niedostępnej i Duchem jest Bóg i Boga nikt nigdy nie widział. Dlatego tylko w duchu można Go oglądać, bo duch jest tym, który ożywia; ciało na nic się nie przyda.
Ale i Syna w tym, w czym jest równy Ojcu, nikt nie może inaczej oglądać niż Ojca ani inaczej niż Ducha Świętego. Dlatego potępieni są wszyscy, którzy widzieli Pana Jezusa według człowieczeństwa, ale nie dostrzegli i nie uwierzyli według ducha i bóstwa, że jest on prawdziwym Synem Bożym. Tak samo potępieni są ci wszyscy, którzy widzą sakrament [Ciała Chrystusowego] dokonywany słowami Pana na ołtarzu przez ręce kapłana pod postacią chleba i wina, ale nie dostrzegają i nie wierzą według ducha i bóstwa, że jest to prawdziwie Najświętsze Ciało i Krew Pana naszego Jezusa Chrystusa. Poświadcza to sam Najwyższy słowami: To jest ciało moje i krew mego Nowego Przymierza [która za wielu będzie wylana. Kto pożywa ciało moje i pije krew moją, ma życie wieczne. Stąd Duch Pański przebywający w wiernych swoich jest tym, który przyjmuje Najświętsze Ciało i Krew Pana. Wszyscy inni, którzy nie mają udziału w tym Duchu, a ośmielają się przyjmować je, sąd sobie jedzą i piją.
Dlatego: Synowie ludzcy, dokąd będziecie twardego serca?. Dlaczego nie poznajecie prawdy i nie wierzycie w Syna Bożego? . Oto uniża się co dzień , jak wtedy, gdy z tronu królewskiego zstąpił do łona Dziewicy. Codziennie przychodzi do nas w pokornej postaci. Co dzień zstępuje z łona Ojca na ołtarz w rękach kapłana. I jak ukazał się świętym apostołom w rzeczywistym ciele, tak i teraz ukazuje się nam w świętym Chlebie. I jak oni swoim wzrokiem cielesnym widzieli tylko Jego Ciało, lecz wierzyli, że jest Bogiem, ponieważ oglądali Go oczyma ducha, tak i my, widząc chleb i wino oczyma cielesnymi, starajmy się dostrzegać i wierzmy mocno, że jest to jego żywe i prawdziwe Najświętsze Ciało i Krew. I w taki sposób Pan jest zawsze ze swymi wiernymi, jak sam mówi: Oto Ja jestem z wami aż do skończenia świata.
Jestem posłany
Jak zatem Eucharystia kształtuje nasze franciszkańskie życie? Czy moja obecność na Mszy św. jest nakazem moralnym czy bardziej wypływa z potrzeby serca? Czy poprzez udział we Mszy św. nie tylko niedzielnej wzmacniam swoją wiarę, nadzieję i miłość? Jako franciszkanie świeccy powinniśmy odpowiedzieć sobie na zadanie pytania w kontekście kolejnego roku poświęconego Eucharystii. Czy rzeczywiście po Mszy św. czuję się posłany, by iść głosić współczesnemu światu Dobrą Nowinę? A może jestem przerażony, że muszę stanąć w obliczu świata, który wcale nie jest tak ewangeliczny, jak nam się wydaje?
Eucharystia stanowi podstawę naszego życia franciszkańskiego. Lekcja św. Franciszka na temat Eucharystii wydaje się być zrozumiana i czytelna. Jego stosunek do wielkiej tajemnicy naszej wiary i do szafarzy Eucharystii jest bardzo jasny i kluczowy w zrozumieniu tej cechy duchowości franciszkańskiej. Czy naprawdę po franciszkańsku i w duchu Kościoła patrzymy na ten znak miłości Boga, jakim jest Eucharystia?
Klękam z wiarą, nadzieją i miłością
„Wiarą ukorzyć trzeba zmysły i rozum swój, bo tu już nie ma chleba, to Bóg, to Jezus mój” – tak śpiewamy w pieśni eucharystycznej, która przypomina, że bez wiary nie zrozumiemy miłości Boga do nas. Musimy odstawić, a bardziej ukorzyć nasz rozum i pozwolić się kierować Duchowi Świętemu, który wzmacnia naszą wiarę. Wraz ze św. Franciszkiem zginamy nasze kolana przed Najświętszym Sakramentem, troszczymy się o nasze świątynie, o czystość bielizny kielichowej czy też o piękne kwiaty. Nie bez znaczenia jest oczywiście liturgia, która przecież nie jest własnością celebransa. Kapłan jest sługą Chrystusa przy ołtarzu.
Eucharystia jest najcenniejszym darem, jaki możemy złożyć Ojcu w niebie. Nasza obecność na liturgii jest dowodem zaufania Bogu w Trójcy Świętej Jedynemu. Msza św. jest ofiarą, którą składamy z nadzieją, że Bóg wysłucha naszych próśb i błagań. Wraz ze św. Franciszkiem udajemy się na Eucharystię i w ciszy przygotowujemy się do niej. Z nadzieją słuchamy Bożego słowa i składamy wraz z kapłanem na ołtarzu swoje intencje błagalne i dziękczynne. Czy mamy nadzieję św. Franciszka, który służył przy ołtarzu jako diakon. Niczego więcej nie oczekiwał.
Eucharystia to potęga miłości Boga do człowieka. Bóg pozostawił się nam pod postacią chleba i wina. Przemienił się dla człowieka, przemienił dla świata, wreszcie na Golgocie przemienił świat, który sądził, że wszystko jest zakończone. Miłość zepchnęła Boga na ołtarz w ręce kapłana. Miłość przenika Ciało i Krew. Bóg wobec człowieka zastosował jedno, najważniejsze prawo. To prawo miłości, prawo Nowego Przymierza, prawo Nowego Życia, które otrzymujemy poprzez dar komunii św. Wraz ze św. Franciszkiem adoruję Boga, który z miłości do mnie przemienił się i dał siebie pod postacią chleba. Czy posiadam miłość, wdzięczność i radość tak jak Biedaczyna z Asyżu, który kochał Boga i Kościół?
W trzecim roku poświęconym Eucharystii jako franciszkanie czy to I czy III Zakonu musimy sobie uświadomić, że nasze życie franciszkańskie rozpoczyna się, kiedy kończy się Eucharystia i wracamy do naszych domów, zajęć i pracy.
Jesteśmy posłani do naszych sióstr i braci, aby im pomóc i pokazać ewangeliczny świat. Zostaliśmy też wyposażeni w Boże narzędzia, która pozwolą nam realizować nasz franciszkański charyzmat. Jednym z najważniejszych fundamentów życia i duchowości franciszkańskiej jest Eucharystia, która jest źródłem i centrum chrześcijanina i tercjarza.
Emil Pacławski OFM
A K T U A L N O Ś C I
2 lipca 2022 roku przedstawiciele wspólnoty miejscowej FZŚ uczestniczyli w Dniu Skupienia w Toruniu. Po Mszy św., Adoracji Pana Jezusa razem z innymi wspólnotami brali udział w poczęstunku przygotowanym przez wspólnotę FZŚ Toruń Podgórz.
K A L E N D A R I U M
01.08 – Wspomnienie obowiązkowe św. Alfonsa Liguoriego, biskupa i doktora Kościoła
02.08 – Święto NMP Anielskiej z Porcjunkuli /Odpust parafialny/
04.08 – Wspomnienie obowiązkowe św. Jana Marii Vianneya, kapłana
06.08 – ŚWIĘTO PRZEMIENIENIA PAŃSKIEGO
08.08 – Święto św. Dominika, kapłana, założyciela Zakonu Kaznodziejskiego
09.08 – Święto św. Teresy Benedykty od Krzyżą (Edyty Stein), dziewicy i męczennicy, współpatronki Europy
10.08 – Święto św. Wawrzyńca, diakona i męczennika
11.08 – Święto św. Klary z Asyżu, dziewicy
15.08 – UROCZYSTOŚĆ WNIEBOWZIĘCIA NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY
17.08 – Wspomnienie obowiązkowe św. Jacka, kapłana
20.08 – Wspomnienie obowiązkowe św. Bernarda, opata i doktora Kościoła
22.08 – Wspomnienie obowiązkowe Najświętszej Maryi Panny, Królowej
24.08 – Święto św. Bartłomieja, Apostoła
25.08 – Wspomnienie obowiązkowe św. Ludwika IX, króla, patrona FZŚ
26.08 – UROCZYSTOŚĆ NAJŚWIĘTSZEJ MARYI PANNY CZĘSTOCHOWSKIEJ
27.08 – Wspomnienie obowiązkowe św. Moniki
29.08 – Wspomnienie obowiązkowe Męczeństwa św. Jana Chrzciciela
Intencja modlitwy obowiązująca wspólnotę w 2022 roku:
O nowe powołania do FZŚ, błogosławieństwo Boże dla wspólnoty
miejscowej FZŚ oraz wspólnoty Toruń-Podgórz
W czwartki o godz. 17.30 nabożeństwo ku czci św. Franciszka, poprzedzone modlitwą różańcową
W piątki o godz. 17.30 – modlitwa różańcowa lub nabożeństwo, po wieczornej Mszy św. – Nieszpory
18.08 – Spotkanie rady miejscowej wspólnoty FZŚ godz. 16.OO
28.08 – Spotkanie miesięczne w salce – godz. 14.30, Msza św. – godz. 16.00.
Tercjarz – miesięcznik Franciszkańskiego Zakonu Świeckich w Brodnicy
Redakcja: s. Bożenna Chełkowska;
Materiały pomocnicze: Konferencje do formacji ciągłej na rok 2022
„POSŁANI W POKOJU CHRYSTUSA”
Opieka merytoryczna: O. Sylwester Brzeziński OFM.
Adres: Klasztor Franciszkanów,
ul. Sądowa 5a,
87 – 300 BRODNICA,
tel. (+48) 787 995 261
Adres strony: www.fzsbrodnica.franciszkanie.pl