Tercjarz nr 09/2019

 

Łagodność i uprzejmość
fundamentem relacji franciszkanów

 

Owocem zaś Ducha jest: miłość, radość, pokój, cierpliwość, uprzejmość, dobro, wierność, łagodność, opanowanie.

Długo nie słyszałem, żeby ktoś o kimś mówił, że jest łagodny. Widziałem za to łagodny keczup, łagodny krem do twarzy, łagodny proszek do prania, reklamę łagodnej dermabrazji. Pierwsze skojarzenie: zaszkodzić nie powinno, ale i za wiele nie pomoże. Gdy sprawdzamy synonimy w słowniku, pojawiają się określenia potulny, ckliwy, mdły… Nie najlepiej, a nawet całkiem słabo. Nic dziwnego, że nie chcemy być łagodni. Bo przecież trzeba walczyć – o swoje prawo, zdanie, emocje, miejsce w życiu. Dlatego zamiast rozmów uprawiamy bitwy na słowa, zamiast wymieniać poglądy – wymieniamy ciosy. Zamiast przyznać, że pięknie się różnimy, że Pan Bóg stworzył nas pięknie różnorodnymi, idziemy raczej za tym, co daje nam świat, i chce nam się zatańczyć na grobie przeciwnika. Kto nie z nami, ten jest przeciwko nam. Nadstawić drugi policzek? A może jeszcze przebaczy? Nie ma mowy, mimo że tak poucza Ewangelia. Wolimy być silni i wyraziści, a łagodność kojarzy się przecież ze słabością. I w tym skojarzeniu właśnie tkwi największy błąd. Bo łagodność jest siłą. Trzeba mieć naprawdę mocny charakter, żeby nie wybuchać gniewem przy byle okazji. Nie tracić fasonu, trzymać się własnego zdania, ale z szacunkiem dla rozmówcy i z miłością dla człowieka, po prostu. Tak rozumiana łagodność to nie ciepłe kluchy, ale dobroć i miłość, która „cierpliwa jest, łaskawa jest, nie unosi się pychą, nie szuka poklasku, nie cieszy się z niesprawiedliwości” i naprawdę bardzo by się nam wszystkim dzisiaj przydała. Wbrew konwenansom, które niesie współczesny świat.

Duch świata nie skłania do łagodności, ale raczej pogardza nią, oskarżając o charakterologiczną słabość. Temat łagodności jest też często pomijany w nauczaniu Kościoła i postrzegany jako mało znaczący. Na taki niewłaściwy stan składa się między innymi fakt, że łagodność została sprowadzona raczej do uprzejmości, manier dobrego wychowania, które, jak się zakłada, wszyscy znają lub przynajmniej powinni znać.

Człowiek łagodny to z pewnością osoba, która nie jest surowa, gniewliwa, przykra, dokuczliwa, ale jest łaskawa, łatwa do zniesienia, lekka i przyjemna w obyciu. Warto zauważyć, że wszystkie te określenia mówią o relacjach międzyludzkich. Pogański filozof Seneka pisał w swoim dialogu, że ze wszystkich cnót żadna inna nie przystoi człowiekowi bardziej niżeli łagodność, ponieważ żadna inna nie ma więcej cech ludzkich. Dodawał przy tym, że do którego domu wejdzie łagodność, tam wszędzie niesie ze sobą szczęście i pokój. Jeśli człowiek jest łagodny, może pozyskiwać kogoś dla sprawy czy drugiego człowieka.

Czasami ktoś z natury swej jest łagodny, ale bywa i tak, iż łagodność jest owocem wytężonej pracy nad sobą. Św. Franciszek Salezy, który poprzez swoją łagodność przyciągał do siebie również protestantów mawiał, że jedna kropla miodu więcej ściąga do siebie much niż nawet beczka octu. Mało jednak kto wie, iż ta słynna łagodność św. Franciszka Salezego, który przecież z natury swej był bardzo popędliwy i skory do wybuchów, była przez niego wypracowywana przez całe jego życie. Pamiętał o słowach Chrystusa: uczcie się ode Mnie, bo jestem cichy i pokorny sercem, a znajdziecie ukojenie dla dusz waszych (Mt 11,29). Święty Franciszek Salezy określił trzy wymiary łagodności: a) łagodność wobec Boga, która polega na tym, że dajemy Mu się przeniknąć, b) łagodność wobec nas samych, c) łagodność wobec innych ludzi.

Cichość i łagodność bronią nas od egzaltacji oraz od depresji. Są one darem Boga, który podtrzymuje nas wewnętrznie, a którego może nas nauczyć tylko Duch Święty.

Wzorem łagodności i największym mistrzem zjednywania osób dla Królestwa Niebieskiego był Pan Jezus, co możemy zobaczyć na przykładzie Jego rozmowy z Samarytanką (J 4,1-42). Pan Jezus nie zganił bezlitośnie tej kobiety za grzech i niemoralność w jej życiu, do czego miał wszelkie podstawy w świetle ówczesnego prawa. Raczej powiedział tej niewieście prawdę o jej życiu w duchu łagodności. Taką postawą zjednał sobie Samarytankę.

Warto sobie teraz zadać pytanie, czy naszą postawą, również przepełnioną łagodnością, w pracy, sklepie, szkole czy we wspólnocie zjednujemy ludzi dla Chrystusa, dla Ewangelii, dla nieba?

Łagodność niesie ze sobą szczęście i pokój

. Właśnie dlatego łagodność jest jedną z najpiękniejszych cech ludzkiego charakteru. Ona przystoi chrześcijaninowi. Można powiedzieć, że łagodność jest ozdobą chrześcijanina oraz siłą świadczącą o jego dojrzałości. Aspekt łagodności w Piśmie Świętym zawsze jest postrzegany jako coś pozytywnego i nieodłącznie jest wiązany z duchową siłą. Święty Paweł mówi do swego umiłowanego dziecka Tymoteusza: A sługa Pana nie powinien wdawać się w kłótnie, ale ma być łagodnym względem wszystkich, skorym do nauczania, zrównoważonym. Powinien z łagodnością pouczać wrogo usposobionych, bo może Bóg da im kiedyś nawrócenie do poznania prawdy (2Tm 2,24-25).

Łagodność jest również umiejętnością zachowania spokoju w cierpieniu, wobec ludzi przykrych i dokuczliwych. Łagodność maluje się na twarzy, w spojrzeniu, ujawnia się w głosie i w słowach. Należy się o nią modlić i uczyć jej od Jezusa. Dla chrześcijanina łagodność jest czymś więcej niż zwykłą cnotą. Jest ona tajemnicą Tego, który przyszedł na świat jako Dzieciątko w żłobie, milczał wobec Piłata, został obnażony na krzyżu, oddano Go w ramiona Matki, był pokorny i łagodny nawet w swej chwale i mówił: Uczcie się ode Mnie, bo jestem cichy i pokorny sercem. (Mt 11,29).

A wyrazem łagodności może być uprzejmość. Cecha tak prosta jak uprzejmość nie kosztuje nic, przynosi natomiast ogromne korzyści Tobie i osobom wokół Ciebie. Uprzejmość to cecha bardzo pożądana w społeczeństwie. Jest tak, ponieważ słowa wypowiedziane z życzliwością, taktem i serdecznością budują. Zwykłe „przepraszam”, „proszę” czy „pójdź przodem” rozsiewają wokół Ciebie przyjemny aromat uprzejmości. Dlatego tak bardzo staramy się pielęgnować w sobie tę cechę. Oprócz tego, że uprzejmość to sposób na okazanie drugim szacunku, kryje w sobie znacznie więcej. Chodzi tu o odwagę osobistą, chodzi o tworzenie więzi z innymi, budując serdeczność. Uprzejmość kryje w sobie wyjątkowy, silny język, którym jesteśmy w stanie wyrazić naprawdę dużo bez ani jednego słowa.

Żyjemy w społeczeństwie, w którym za każdym razem, gdy chcemy poprosić o pomoc lub potrzebne informacje, w rozmaitych urzędach i organizacjach nasze telefony odbierają maszyny i zaprogramowane po to komputery. W autobusach, pociągach i tramwajach o tym, że należy ustąpić siedzenie kobietom ciężarnym lub osobom starszym, przypominają nam liczne napisy i naklejki oraz banery informacyjne. Dlaczego? Czyżbyśmy coraz częściej o tym zapominali? Rzecz w tym, że osoba, która okazuje uprzejmość, nie potrzebuje, żeby ktoś przypominał jej o konieczności okazywania dobrych manier ani w jaki sposób to robić. Człowiek taki robi to, co robi, ponieważ tak właśnie czuje, jest tak nauczony już od dzieciństwa.

Uprzejmość, podobnie jak jej brak, potrafi działać tak, jak prawdziwa epidemia. Aby to potwierdzić, można odnieść się chociażby do bardzo ciekawego badania przeprowadzonego w 2011 roku. Badanie dotyczyło psychologii stosowanej w środowisku pracy. Przeanalizowano w nim wpływ, jaki wywiera brak uprzejmości w środowisku, w jakim codziennie przebywamy. Większość ankietowanych przyznało, że spotykało się z brakiem życzliwości, a nawet z wyraźną nieuprzejmością co najmniej raz w tygodniu w swoim miejscu pracy. 47% osób ankietowanych wyjawiło, że z powodu braku uprzejmości i licznych stresujących sytuacji wydajność w pracy nie była optymalna. Osoby te nie czuły się doceniane ani wspierane. 12% osób ankietowanych przyznało, że z powodu takich zachowań opuściło pracę. 25% wyjaśniło, że nieuprzejmość wytwarzała w nich pewien rodzaj toksyczności. Opisywali ją jako „zaraźliwą”. Sami „zarażali się” nią, a potem „przenosili ją” na swoich klientów i kolegów w pracy. Przekazywali to samo negatywne nastawienie i brak szacunku, który otrzymali. Brak życzliwości i uprzejmości przyczynia się do tworzenia wyjątkowo negatywnego środowiska. Przeszkadza w osiąganiu dobrego samopoczucia i nie pozwala nam być produktywnymi. Jest to groźny wirus z bardzo niebezpiecznymi skutkami ubocznymi. Uprzejmość to sposób życia, poprzez który dajemy przykład i sprawiamy, że świat wokół nas jest coraz lepszy.

W spisie owoców Ducha Świętego zapisanych przez Apostoła Narodów na kartach Listu do Galatów możemy znaleźć uprzejmość, która w Słowniku Języka Polskiego jest zdefiniowana jako „uprzejmy stosunek do ludzi, grzeczność i usłużność”. Przymiot ten kojarzy nam się w pierwszej kolejności z podejmowaniem gości, gościnnością, lub szerzej, z postępowaniem zgodnym z etykietą czy przyjętym zwyczajem i w tym sensie uwarunkowany jest przede wszystkim kulturowo. Znaczenie uprzejmości jako owocu Ducha Świętego zdecydowanie wychodzi jednak poza tak sformułowaną definicję. Aby właściwie to zrozumieć, popatrzmy na ten owoc przez pryzmat Pisma Świętego.

W Starym Testamencie znajdujemy historię proroka Jonasza. Przymuszony, ścigany przez głos Pana, Jonasz wypełnia wreszcie bardzo skutecznie misję nawracania mieszkańców Niniwy, ale ciągle jest niezadowolony. Ma pretensje do Boga, że Ten posłużył się nim, narażając jego życie w tak trudnej misji. Jonasz nie może zrozumieć, dlaczego Bóg wstrzymał karę dla mieszkańców tego pogańskiego miasta. Otrzymuje wtedy konkretną lekcję – krzew dający ulgę przed upałem, któremu Bóg daje szybki wzrost, a potem równie szybko usycha – i pyta Bóg Jonasza – płaczesz o drzewko, o które się nie starałeś, a ja nie miałbym się użalić nad tyloma ludźmi? Bóg w tej scenie nie tylko jest uprzedzająco miły, wytrwale dobry i łaskawy do grzesznych mieszkańców Niniwy, ale też i do samego proroka, któremu wciąż ufa, zachęca, prostuje myślenie, doprowadza do Bożej mądrości, pomaga mu patrzeć swoimi oczyma.

Podobnie wobec Marty w Ewangelii, którą delikatnie naprowadza na to, co najistotniejsze, chroni przed zazdrością i prostuje jej myślenie. Z kart Pisma Świętego jednoznacznie wynika, że uprzejmość jest w pierwszej kolejności postawą ze strony Boga wobec człowieka i oznacza u Niego wyczucie ludzkich potrzeb, łagodność i delikatność, a także miłosierdzie wobec grzeszników. Stąd uprzejmość rozumiana jako owoc Ducha Świętego jest właśnie takim Bożym spojrzeniem na drugiego człowieka. Spojrzeniem z miłością.

Duch Święty wzbudza w naszych sercach ten owoc po to, aby nie tracić Bożego spojrzenia na ludzi, do których idziemy, z którymi się spotykamy, którym mamy przekazywać Bożą miłość – nawet wtedy gdy sami przeżywamy trudności, gdy uciekamy jak Jonasz przed trudnym zadaniem, gdy burze i fale, choroby, troski, samotność nie pomagają nam w uprzejmym patrzeniu na innych. Duch Święty pobudza nas do patrzenia z miłością nawet w największych kłopotach.

Jako franciszkanie mamy plan na życie polegający na kierowaniu się Ewangelią i wpatrywaniu w Chrystusa podobnie, jak czynił to św. Franciszek, który określany był drugim Chrystusem. Franciszek cechy łagodność i uprzejmość tak bardzo naśladował od Chrystusa, że stały się dla niego cnotami.

Nieustannie medytował nad tym, jak wyglądały ziemskie relacje Jezusa, w jaki sposób odnosił się do swoich uczniów, do ubogich, do kobiet i tych wszystkich, z którymi się spotykał. Właśnie to upodabnianie do Chrystusa przynosiło owoc łagodności, która coraz bardziej rozlewała się w nim i ujawniała w uprzejmości. Uczmy się takiej postawy od naszego Zakonodawcy, bo cnoty łagodności i uprzejmości są wielkim darem dla wspólnoty i powodują, że relacje układają się w sposób właściwy i nie dający miejsca na trwanie różnych konfliktów.

Troszczyć się o te owoce Ducha, łagodność i uprzejmość, to inaczej pragnąć życia prawdziwie chrześcijańskiego, być człowiekiem Chrystusa, Jego wiernym naśladowcą.

Pamiętajmy jako córki i synowie św. Franciszka, że, jak mówi ludowe przysłowie, łagodność i uprzejmość są kluczami otwierającymi wszystkie drzwi.

O. Nikodem Sobczyński OFM

 

---

A K T U A L N O Ś C I

 

W dniu 28 lipca 2019 roku wspólnota miejscowa FZŚ wraz z tutejszymi Franciszkanami, przedstawicielami wspólnoty FZŚ z Grudziądza i Torunia wraz z Asystentem spotkała się po Mszy św. w ogrodzie klasztornym na wspólnym biesiadowaniu przy grillu. Pogoda nam sprzyjała, humor też, dlatego spotkanie odbyło się w miłej, serdecznej atmosferze. Nie zabrakło kiełbasek, innych smacznych kęsów. W sposób braterski szybko upłynął czas, a wszyscy byli zadowoleni.

Bogu niech będą dzięki za wspaniale przeżyty po bratersku czas.

 

---

KALENDARZ LITURGICZNY

 

03.09 – Wspomnienie obowiązkowe św. Grzegorza Wielkiego, papieża i doktora Kościoła
09.09 – Wspomnienie obowiązkowe bł. Anieli Salawy, dziewicy, patronki FZŚ Polsce
13.09 – Wspomnienie św. Chryzostoma, biskupa i doktora Kościoła
14.09 – Święto Podwyższenia Krzyża Świętego
16.09 – Wspomnienie obowiązkowe świętych męczenników: Korneliusza, papieża i Cypriana, biskupa
17.09 – Święto Stygmatów św. Franciszka z Asyżu
18.09 – Święto św. Stanisława Kostki, zakonnika, patrona Polski
20.09 – Wspomnienie obowiązkowe świętych męczenników Andrzeja Kim Taegon, kapłana i Pawła Chong Hasang
i Towarzyszy
21.09 – Święto św. Mateusza, Apostoła i Ewangelisty
23.09 – Wspomnienie obowiązkowe św. O. Pio z Pietrelciny, kapłana
25.09 – Wspomnienie obowiązkowe bł. Władysława z Gielniowa, kapłana
27.09 – Wspomnienie obowiązkowe św. Wincentego a Paulo, kapłana
28.09 – Wspomnienie obowiązkowe św. Wacława, męczennika
30.09 – Wspomnienie obowiązkowe św. Hieronima, kapłana i doktora Kościoła

 

---

 

WIADOMOŚCI DLA WSPÓLNOTY FZŚ

Intencja modlitwy obowiązująca wspólnotę we wrześniu 2019 roku:

O nowe powołania do FZŚ, błogosławieństwo Boże dla wspólnoty
miejscowej FZŚ oraz wspólnoty św. Piotra i Pawła – Toruń Podgórz

W czwartki o godz. 17.30 nabożeństwo ku czci św. Franciszka, poprzedzone modlitwą Różańcową

W piątki o godz. 17.30 – modlitwa Różańcowa lub nabożeństwo, po wieczornej Mszy św. – Nieszpory

 

19.09 – Spotkanie rady miejscowej wspólnoty FZŚ , po Mszy św. wieczornej /poniedziałek/, ok. 18.30
29.09 – Spotkanie miesięczne w salce – godz.14.30, Msza św. – godz. 16.00.

 

 

---

TERCJARZ – MIESIĘCZNIK FRANCISZKAŃSKIEGO ZAKONU ŚWIECKICH W BRODNICY.
Redakcja: s. Bożenna Chełkowska; Materiały pomocnicze: Konferencje do formacji ciągłej na 2019 rok „W mocy Ducha Pańskiego”
Opieka merytoryczna: O. Sylwester Brzeziński OFM.
Adres: Klasztor Franciszkanów, ul. Sądowa 5a, 87 – 300 BRODNICA, tel. 56 498 25 07.
Adres strony: www.fzsbrodnica.franciszkanie.pl