Tercjarz nr 11/2020
3 listopada 2020
Eucharystia źródłem
i znakiem jedności Kościoła
Jezus Chrystus jest tym Człowiekiem, w którym się spotykają wszyscy ludzie ze sobą nawzajem i w rzeczywistości rozpoznają się jako bracia i siostry. W szczególny sposób ta prawda objawia się w Eucharystii. W każdej bowiem Mszy świętej Chrystus sam siebie ofiaruje za nas ludzi, uobecniając swoją zbawienną mękę, śmierć i chwalebne zmartwychwstanie.
W Eucharystii Bóg wychodzi naprzeciw człowiekowi, którego zaprasza, by mógł Go spotkać i doświadczyć Jego obecności. Kontakt Boga z człowiekiem dokonuje się na wielu płaszczyznach i przez różne znaki, których we Mszy świętej jest całe bogactwo. Jako że ramy tego artykułu nie pozwalają na obszerniejsze rozważenie wszystkich tych aspektów, trzeba dokładniej przyjrzeć się tym najważniejszym, a o innych wspomnieć w kilku zdaniach.
Jednym z ważnych nurtów teologicznych, który swój oddźwięk znalazł również w dokumentach Soboru Watykańskiego II, jest eklezjologia eucharystyczna. Jej myśl przewodnia jest prosta: Kościół jest wspólnotą eucharystyczną – wspólnota eucharystyczna jest Kościołem. Cały Kościół manifestuje się w każdym poszczególnym zgromadzeniu eucharystycznym. Co to oznacza w praktyce? Każda Msza święta jest urzeczywistnieniem całego Kościoła – innymi słowy, żadna Eucharystia nie jest jakimś wydarzeniem prywatnym czy przedsięwzięciem Kościoła lokalnego, lecz jest uczestnictwem w życiu Kościoła powszechnego.
Dochodzimy więc do znaczenia pierwszego ważnego znaku w Eucharystii – zgromadzenia eucharystycznego – ludu Bożego. W ludzie zgromadzonym na każdej Mszy świętej pod przewodnictwem kapłana jest zobrazowana cała wspólnota Kościoła powszechnego, pod przewodnictwem i w jedności z papieżem jako widzialną głową Kościoła i gwarantem jego jedności.
Nie tylko jednak cała wspólnota Kościoła łączy się ze sobą we wspólnym świętowaniu, lecz również sam Bóg jest w sposób szczególny obecny w zgromadzeniu eucharystycznym. Jezus powiedział bowiem: „gdzie są dwaj albo trzej zebrani w imię moje, tam jestem pośród nich” (Mt 18,20). Fragment ten dotyczy obecności Jezusa podczas każdej wspólnej pracy czy spotkaniu w Jego imię, a szczególnie modlitwy wspólnotowej, której najwznioślejszą i najdoskonalszą formą jest Eucharystia.
Obecność Jezusa pośród ludu wiernego zgromadzonego na sprawowanie Eucharystii integruje go między sobą. Lecz jednoczące Boże działanie we Mszy świętej w żadnym razie się nie ogranicza do obecności w swoim ludzie. Jest wiele momentów w liturgii eucharystycznej, które w szczególny sposób służą budowaniu jedności człowieka z Bogiem i ludzi między sobą. Sprawowanie Najświętszej Ofiary ma bowiem ze swej natury charakter wspólnotowy. Charakter ten jest wyrażony, oprócz wyżej wymienionego zgromadzenia eucharystycznego, poprzez czynny udział wiernych we Mszy świętej. Zalicza się do tego wspólny śpiew, odpowiedzi, jak i angażowanie się do służby podczas liturgii w różnych wymiarach.
Śpiew na wejście wykonywany przez cały lud wierny, już na początku Mszy świętej akcentuje jedność zgromadzonej wspólnoty.
Kapłan sprawujący Eucharystię jest kolejnym znakiem jedności Boga z człowiekiem. Z jednej strony należy on do ludu, bo został spośród niego wzięty, a z drugiej należy w sposób szczególny do Boga, gdyż poprzez święcenia został namaszczony Duchem Świętym i stał się szafarzem Jego tajemnic i sakramentów. Jest on zatem szczególnym pośrednikiem między Bogiem a człowiekiem, zwłaszcza podczas przewodniczenia liturgii.
Pozdrowienie ludu słowami „Pan z wami” wyraża z jednej strony zapewnienie ze strony Boga o Jego obecności z wiernymi, z drugiej zaś liczba mnoga „wy” oddaje charakter wspólnotowy Mszy świętej, a nie pozwala na traktowanie jej jako prywatnego spotkania z Bogiem poszczególnych członków zgromadzenia eucharystycznego.
Każdy człowiek jest grzesznikiem – przez swój grzech zrywa więź z Bogiem i oddala się od swojej tożsamości jako dziecka Bożego i brata (siostry) dla innych wiernych. Dlatego tak ważnym znakiem budowania jedności jest akt pokuty. W tym akcie człowiek świadomie przyznaje się do swej grzeszności i prosi Boga o miłosierdzie, które Bóg ze swej strony hojnie udziela proszącym o nie z pokorą i wiarą. Najwyższym przejawem Bożego miłosierdzia jest fakt, iż posłał On Syna Swojego, aby odkupił nasze grzechy przez śmierć na krzyżu i wyjednał nam niebo i życie wieczne przez swoje zmartwychwstanie. Te właśnie tajemnice zbawcze dokonują się na nowo w każdej Mszy świętej.
Bezpośredni kontakt między Bogiem a człowiekiem dokonuje się także podczas liturgii słowa: czytań, psalmu responsoryjnego i Ewangelii. Bóg mówi do wiernych w swoim Słowie, a oni słuchają. On karmi, posila, napomina, pociesza, karci swoim Słowem, w zależności od sytuacji i okresu liturgicznego. Następnie, wysłuchawszy Go, człowiek odpowiada, również Jego Słowem, poprzez śpiew psalmu responsoryjnego. Wchodzi w ten sposób w rozmowę z Bogiem, której treścią jest Jego Słowo – Jezus Chrystus – Słowo, które stało się ciałem i zamieszkało wśród nas. Ma Ono wywrzeć wpływ na życie człowieka, by stał się choć trochę bardziej podobnym Bogu, by sam stawał się Ewangelią – dobrą nowiną – dla innych.
Wspólne wyznanie wiary jest podstawą do tego, by głęboko przeżywać Eucharystię i ją rzeczywiście świętować. Bez zakorzenionej wiary nie da się pojąć tajemnicy i daru, jakim jest Msza święta – jak wielkie skarby Bóg przygotował w niej dla człowieka. Wyznając wiarę, wierny mówi „tak” usłyszanemu Słowu Bożemu i Jego objawieniu.
W tej wierze uczestnicy Mszy świętej wyrażają swoje intencje w modlitwie powszechnej, prosząc o łaski dla siebie i dla całego świata. Pamięć modlitewna o innych, zarówno żywych jak i zmarłych, jest znakiem łączności i jedności z nimi, przejawem miłości do nich, odpowiedzialności za nich i zaufania do Chrystusa, który przecież za całą ludzkość złożył z siebie ofiarę. Gdy z wiarą prosimy o łaski dla innych, łączymy się z Bogiem i Jego wolą zbawienia całego świata.
Po modlitwie wiernych rozpoczyna się druga znacząca część Mszy świętej, liturgia eucharystyczna, która nie jest jednak czymś oddzielonym, lecz ściśle złączonym z liturgią słowa. Na początku tej części wierni przynoszą do ołtarza chleb i wino. W tym symbolicznym geście przekazania darów na ręce kapłana wyrażają gotowość, by całkowicie złączyć się z ofiarą Chrystusa. Chleb i wino nie są darami zdobytymi wyłącznie własnymi zasługami, lecz pochodzą pierwotnie od Boga, a wierni je Mu przynoszą, aby za moment stały się Ciałem i Krwią Jego Syna. Ta prawda o Bożym pochodzeniu wszelkich dóbr znajduje szczególny wyraz w modlitwie podczas przygotowania darów, którą w tym czasie wypowiada kapłan: „Błogosławiony jesteś, Panie Boże wszechświata, bo dzięki Twojej hojności otrzymaliśmy chleb, który jest owocem ziemi i pracy rąk ludzkich; Tobie go przynosimy, aby stał się dla nas chlebem życia”. „Błogosławiony jesteś, Panie Boże wszechświata, bo dzięki Twojej hojności otrzymaliśmy wino, które jest owocem winnego krzewu i pracy rąk ludzkich; Tobie je przynosimy, aby stało się dla nas napojem duchowym.” Dary chleba i wina symbolizują jedność Ciała Chrystusa w Jego wielu członkach, którzy zostali połączeni przez Niego. Jak bowiem chleb powstaje z wielu ziaren i wino z wielu winnych gron, tak też Jezus gromadzi wielu swoich uczniów w jeden Kościół.
Po przygotowaniu darów następuje dialog przed prefacją, w którym kapłan zachęca, aby wierni wznieśli serca „w górę”, a lud odpowiada: „wznosimy je do Pana”. Serce jest w tradycji biblijnej siedliskiem myśli, uczuć, ale przede wszystkim postaw życiowych. Posiadanie serca w „górze”, przy Panu, oznacza więc przyjęcie postaw Bożych, ukierunkowanie całego swego myślenia i postępowania na Boga i Jego wolę.
W modlitwie eucharystycznej, która w dalszej części następuje, znajdują się również liczne treści, które mają wyrażać głęboką jedność Kościoła, zarówno pielgrzymującego, czyli wszystkich żyjących wierzących, jak i oczyszczającego się (zmarli w czyśćcu) i triumfującego (święci w niebie, zastępy anielskie). I tak, w każdej modlitwie eucharystycznej kapłan modli się w imieniu ludu Bożego, prosząc o jedność całego Kościoła pielgrzymującego, reprezentowanego przez papieża, biskupów i kapłanów. Wyrażana jest również prośba o miłosierdzie Boże nad wszystkimi zmarłymi, przebywającymi jeszcze w czyśćcu, jak również modlitwa o wstawiennictwo u Boga skierowana do mieszkańców nieba – świętych i aniołów, wśród których najdonioślejsze miejsce zajmuje Najświętsza Maryja Panna.
Jednakże najistotniejszym momentem modlitwy eucharystycznej są słowa konsekracji. Na te słowa, wypowiadane przez kapłana, Duch Święty zstępuje na dary chleba i wina oraz przemienia je odpowiednio w Ciało i Krew Chrystusa. Odtąd Chrystus jest trwale i rzeczywiście obecny na ołtarzu. Dokonuje się pamiątka Jego życia, śmierci i zmartwychwstania, Jego ofiary, Jego daru z siebie dla ludzkości. I tak jak On przy ostatniej wieczerzy umył uczniom nogi, która to czynność w czasach Jezusa należała do obowiązków służących, tak my, Jego uczniowie, mamy innym umywać nogi – to znaczy służyć innym z oddaniem, aż do ofiary swojego życia – i w ten sposób naśladować Chrystusa i stawać się podobnym do Niego (por. J 13,14-15).
W modlitwie „Ojcze nasz”, która następuje po modlitwie eucharystycznej, wierni jednoczą się we wspólnym błaganiu o powszedni chleb dla NAS. Liczba mnoga sygnalizuje, że każdy wypowiadający Modlitwę Pańską, prosi nie tylko dla siebie, lecz ma na uwadze również potrzeby swoich braci i sióstr.
Następnie wierni proszą jeszcze raz o dar pokoju i jedności z Bogiem i między sobą, i przekazują sobie znak pokoju – jako sygnał gotowości, żeby razem przystąpić do przyjęcia Komunii świętej.
Akt przyjęcia Komunii świętej jest punktem najbardziej jednoczącym całe zgromadzenie eucharystyczne między sobą, a jeszcze głębiej z Bogiem. Nie jest bowiem możliwe głębsze zjednoczenie Boga z człowiekiem, niż ten moment, gdy daje się mu cały jako pokarm. Bóg sam stał się tym pokarmem, byśmy mogli Nim pożywić nasze dusze. Dokonuje się najgłębsze zjednoczenie Boga ze swoim stworzeniem. On chce zamieszkać w naszych wnętrzach, w naszych sercach bardziej niż w niebiańskich pałacach. Przyjmując Go antycypujemy – to znaczy już teraz uczestniczymy – w niekończącej się uczcie w Królestwie Bożym, które Chrystus zapoczątkował przez swoje przyjście na świat i ostatecznie utwierdzi na końcu czasów, gdy wszyscy będą zjednoczeni w doskonałej miłości z Bogiem i ze sobą nawzajem.
Biorąc pod uwagę powyższe rozważania i wielkie bogactwo znaków w Eucharystii wyrażających jedność Boga z człowiekiem i ludzi między sobą, słusznie stwierdza Kościół, że Eucharystia „oznacza i urzeczywistnia komunię życia z Bogiem i jedność Ludu Bożego”. Jest ona „źródłem i zarazem szczytem całego życia chrześcijańskiego”, z którego wypływają wszystkie inne działania Kościoła i do którego powinny zmierzać.
Chrystus, zasiadając ze swoimi uczniami do ostatniej wieczerzy, wyraził ogromne pragnienie spożywania jej właśnie z nimi (por. Łk 22,15). On chce, tak jak dwa tysiące lat temu ze swoimi uczniami, ucztować również z ludźmi współczesnych czasów i ofiarować im siebie. Chce się spotykać z nami i z nami się jednoczyć, tworząc w ten sposób wspólnotę braci i sióstr, którzy Go przyjmują.
W tym szczególnym roku poświęconym Eucharystii, w działalności duszpasterskiej, braterskiej i formacyjnej całej wspólnoty Franciszkańskiego Zakonu Świeckich, potrzeba budzenia świadomości eucharystycznej, aby wierni „nie byli obecni na Eucharystii jak obcy i milczący widzowie, lecz aby przez obrzędy i modlitwy tę tajemnicę dobrze zrozumieli, w świętej czynności uczestniczyli świadomie, pobożnie i czynnie, byli kształtowani przez słowo Boże, posilali się przy stole Ciała Pańskiego i składali Bogu dzięki, a ofiarując niepokalaną hostię nie tylko przez ręce kapłana, lecz także razem z nim, uczyli się samych siebie składać w ofierze i za pośrednictwem Chrystusa z każdym dniem doskonalili się w zjednoczeniu z Bogiem i wzajemnie z sobą, aby w końcu Bóg był wszystkim we wszystkich”.
A K T U A L N O Ś C I
W dniu 03 i 04 października 2020 roku nasza wspólnota FZŚ przeżywała radość, bowiem dwie siostry i czterech braci wyraziło wolę dalszej formacji we wspólnocie. Bogu niech będą dzięki za te osoby. Życzymy wszystkim, aby wytrwali w swoim powołaniu i dalej umacniali się w wierze, służąc wiernie Chrystusowi za przykładem św. Franciszka.
W dniach od 07 do 09 października 2020 roku wspólnota FZŚ przeżywała swoje rekolekcje zamknięte, które poprowadził ojciec asystent miejscowej wspólnoty.
KALENDARZ LITURGICZNY
01.11 – UROCZYSTOŚĆ WSZYSTKICH ŚWIĘTYCH
02.11 – WSPOMNIENIE WSZYSTKICH WIERNYCH ZMARŁYCH (Dzień Zaduszny)
03.11 – Wspomnienie obowiązkowe Wszystkich Wiernych Zmarłych Zakonu Serafickiego
04.11 – Wspomnienie obowiązkowe św. Karola Boromeusza, biskupa
09.11 – Święto rocznicy poświęcenia Bazyliki Laterańskiej
10.11 – Wspomnienie obowiązkowe św. Leona Wielkiego, papieża i doktora Kościoła
11.11 – Wspomnienie obowiązkowe św. Marcina z Tours, biskupa
12.11 – Wspomnienie obowiązkowe św. Jozafata, biskupa i męczennika
13.11 – Wspomnienie obowiązkowe świętych Benedykta, Jana, Mateusza Izaaka i Krystyna – Pierwszych męczenników Polskich
14.11 – Wspomnienie obowiązkowe świętych męczenników Mikołaja Tavelićia i Towarzyszy
17.11 – Święto św. Elżbiety Węgierskiej, zakonnicy, patronki FZŚ
18.11 – Wspomnienie obowiązkowe bł. Karoliny Kózkówny, dziewicy i męczennicy
19.11 – Wspomnienie obowiązkowe bł. Salomei, dziewicy
20.11 – Wspomnienie obowiązkowe św. Rafała Kalinowskiego, kapłana
21.11 – Wspomnienie obowiązkowe Ofiarowania NMP
22.11 – UROCZYSTOŚĆ JEZUSA CHRYSTUSA KRÓLA WSZECHŚWIATA
24.11 – Wspomnienie obowiązkowe świętych męczenników Andrzeja Dung-Lac, kapłana i Towarzyszy
26.11 – Wspomnienie obowiązkowe św. Leonarda z Porto Maurizio, kapłana
27.11 – Wspomnienie obowiązkowe św. Franciszka Antoniego Fasaniego, kapłana
28.11 – Wspomnienie obowiązkowe św. Jakuba z Marchii, kapłana
WIADOMOŚCI DLA WSPÓLNOTY FZŚ
Intencja modlitwy obowiązująca wspólnotę w 2020 roku:
O nowe powołania do FZŚ, błogosławieństwo Boże dla wspólnoty
miejscowej FZŚ oraz wspólnoty Krzyża Świętego Gdańsk-Chełm
W czwartki o godz. 17.30 nabożeństwo ku czci św. Franciszka,
poprzedzone modlitwą Różańcową
W piątki o godz. 17.30 – modlitwa Różańcowa lub nabożeństwo,
po wieczornej Mszy św. – Nieszpory
19.11 – Spotkanie rady miejscowej wspólnoty FZŚ po Mszy św. wieczornej, ok. 18.30
29.11 – Spotkanie miesięczne w salce – godz.14.30, Msza św. – godz. 16.00.
TERCJARZ – MIESIĘCZNIK FRANCISZKAŃSKIEGO ZAKONU ŚWIECKICH W BRODNICY
Redakcja: s. Bożenna Chełkowska;
Materiały pomocnicze: Konferencje do formacji ciągłej na 2020 rok:
„Eucharystia – człowiek mocny Chrystusem”
Opieka merytoryczna: O. Sylwester Brzeziński OFM.
Adres: Klasztor Franciszkanów,
ul. Sądowa 5a,
87 – 300 BRODNICA,
tel. (+48) 787 995 261
Adres strony: www.fzsbrodnica.franciszkanie.net
