Tercjarz nr 5/2020

Istota i znaczenie Eucharystii

Eucharystia (gr. eucharisteo – dziękczynienie), „Najświętszy Sakrament”, stanowi centralny akt kultu chrześcijańskiego: uobecnia paschalne misterium Jezusa i wyraża najgłębiej życie chrześcijańskie jako realizację Chrystusowego przykazania miłości.

I.Istota

1.Ujęcie biblijne

Eucharystia – ofiara eucharystyczna, msza św., bierze swój początek z Ostatniej Wieczerzy, którą Jezus spożywał ze swymi uczniami w przeddzień swej męki i śmierci. Wówczas to, biorąc chleb i wino, podawał je Apostołom, mówiąc, że to jest Jego ciało, które za nich będzie wydane i krew, która zostanie przelana za nich i za wielu na odpuszczenie grzechów. Polecił Apostołom czynić to w przyszłości na swoją pamiątkę. (Mt 26,26-29; Mk 14,22-24; Łk 22,19-20; 1Kor 11,23-25).

Chrystus pod postaciami chleba i wina dał swoim uczniom do spożycia rzeczywiście swoje Ciało i Krew (J 6,51-58) jako pokarm czyniący człowieka już obecnie uczestnikiem Bożego życia i zapewniający w przyszłości zmartwychwstanie (J 6,54-57).

Zgodnie z religijną tradycją żydowską spożywanie pokarmu z darów ofiarnych było znakiem, iż ofiara została przyjęta i nastąpiło pojednanie ludzi z Bogiem. Należy zatem przyjąć, iż w obrzędzie uczty ofiarnej Jezus Chrystus uobecnił swoją zbawczą ofiarę, której następnego dnia miał dokonać cierpiąc i umierając na Golgocie.

Można tu mówić tylko o „uobecnieniu”, ponieważ autor Listu do Hebrajczyków stwierdza, że ofiara odkupieńcza Chrystusa była złożona „raz na zawsze” i nie może być powtórzona (Hbr 7,27; 9,12.24-28; 10,10.12-14.18). Sprawowany przez społeczność Kościoła obrzęd eucharystyczny nie może być nazywany „powtórzeniem” Ofiary krzyżowej; może być jedynie określony jako powtórzenie tego, co Chrystus uczynił w Wieczerniku.

Skoro pokarmem jest w Eucharystii rzeczywiste Ciało i Krew Jezusa Chrystusa, tzn. że ten obrzęd uobecnia sakramentalnie również Jego zmartwychwstanie, bo tylko jako zmartwychwstały może On dawać swoje Ciało i Krew do spożywania. Eucharystia jest zatem zapoczątkowaniem ostatecznego stanu zjednoczenia z Bogiem, jaki ludzkość ma osiągnąć przez Chrystusa, czyli zbawienia. W dążeniu do zbawienia aktualnym etapem jest tworzone przez Eucharystię jednoczenie społeczności pielgrzymującego Kościoła w jedno Ciało Mistyczne Chrystusa (1Kor 10,16-17).

2. Ujęcie teologiczne

Zgodnie z tym, co o Eucharystii mówią teksty Nowego Testamentu, Chrystus ustanowił ten obrzęd przede wszystkim jako ofiarę sakramentalną. Pokarm spożywany przy sprawowaniu tej ofiary jest znakiem zjednoczenia z Jezusem ofiarującym się za nas, umierającym i zmartwychwstałym. Powodując wewnętrzne zjednoczenie z Chrystusem, jest jednocześnie wezwaniem do oddania Bogu siebie w ofierze posłuszeństwa oraz do budowania jedności wzajemnej wszystkich uczestniczących w tym sakramencie, jako tworzących jedno Mistyczne Ciało Chrystusa.

Tak właśnie rozumiano Eucharystię w starożytności chrześcijańskiej. Uczestnictwo w niej pojmowane było jako sprawowanie najważniejszego aktu kultu przez całą społeczność chrześcijańską pod przewodnictwem kapłana. W późniejszych wiekach z powodu wzrostu liczby ochrzczonych a nie przygotowanych należycie do integralnego rozumienia i przyjęcia tajemnicy Eucharystii koncentrowano się na adoracji Chrystusa jako Boga Wcielonego, którego obecność pod postaciami sakramentalnymi zapewniała Msza św. sprawowana przez kapłanów. Toteż w ujęciu systematycznym, wypracowanym w teologii średniowiecznej, rozpatrywano Eucharystię jako: znak obecności Chrystusa, jako pokarm i jako ofiarę. Taką kolejność przyjął Sobór Trydencki.

Odnowa teologii przez Sobór Watykański II przyczyniła się do wypracowania bardziej integralnego ujęcia teologii Eucharystii.

II. Znaczenie Eucharystii

Uczestniczenie w ofierze eucharystycznej jest najważniejszym sposobem realizacji kapłaństwa wspólnego, udzielonego przez sakrament chrztu. Świadome podjęcie tego uczestnictwa wymaga najpierw zrozumienia istoty ofiary zgodnie z objawieniem biblijnym. Wszędzie bowiem, gdzie istnieje życie religijne, tam pojawia się ofiara jako wyraz oddawania Bogu czci oraz pragnienie, by pozyskać Jego życzliwość.

Objawienie uczy, że Bóg chce okazać ludziom życzliwość, dlatego zawiera z nimi przymierze i oczekuje w zamian przede wszystkim posłuszeństwa. Jeżeli człowiek na to Boże wezwanie odpowiada tak, jak Bóg tego oczekuje, a więc czynem potwierdzającym, że uznaje Boga za swojego Stwórcę i Pana, wtedy właśnie składa Mu ofiarę, która doprowadza do pojednania między Nim a człowiekiem. To pojednanie jest skutkiem ofiary, więc w jakiej mierze ono następuje, w takiej ofiarę można nazwać skuteczną.

Eucharystia jest znakiem utrwalającym najdoskonalszą ofiarę – Chrystusowe oddanie się Ojcu dla odkupienia ludzi. Jej sprawowanie w Kościele jest nieustannym wezwaniem skierowanym do wiernych, aby jej treść coraz lepiej pojmowali i potwierdzali wewnętrznymi aktami. Uczestniczenie w tej ofierze polega wewnętrznie na akcie oddania siebie Bogu dla wypełnienia Jego woli we wszystkich codziennych sprawach, w łączności z posłuszeństwem Jezusa swemu Ojcu. W kontekście zbliżającej się męki Jezus na Ostatniej Wieczerzy wyraża postawę dziękczynną, zupełnie niezwykłą, kontrastującą zwłaszcza ze smutkiem i lekiem w Ogrójcu. Sprawowanie obrzędu eucharystycznego z takim wewnętrznym nastawieniem wyraża akt najbardziej bezinteresownej miłości ku ludziom i ku Bogu. Jest to akt uwielbienia Ojca, całkowitego oddania siebie i to z wdzięcznością za to, że bolesna ofiara może być spełniona i że przyniesie swój skutek. W tym należy widzieć motyw do tego, jak wyznawcy Chrystusa mają uczestniczyć we Mszy św. Ich udział w tej ofierze, jeśli ma być rzeczywiście eucharystycznym, domaga się ukształtowania w sobie postawy dziękczynienia, posłuszeństwa i miłości. Szczytowym aktem jest oddanie siebie Bogu razem z Chrystusem z gotowością do wypełnienia Jego woli i z dziękczynieniem za wszystko, co On postanowi.

Postawa bezinteresownej wdzięczności ma również swoje wymiary społeczne w nowym przykazaniu miłości danym przez Chrystusa na Ostatniej Wieczerzy. Ona jest także „zjednoczeniem w miłości” w oddaniu się wzajemnej służbie budującej Kościół. Według św. Jana (13,34; 15,12) powtórzenie Ostatniej Wieczerzy ma być nie tylko „zgromadzeniem”, ale „zjednoczeniem w miłości” – oddaniem się nawzajem na służbę. Takie zadanie może być wypełnione jedynie przez zasadniczą rezygnację ze siebie przez każdego z uczestników, bo bez tego nie podobna stworzyć jedności z wielu. Bez wyrzeczenia się siebie, czyli bez „złożenia siebie w ofierze”, zebranie pozostanie tylko „zgromadzeniem”, a nie „zjednoczeniem w miłości”, czyli komunią. Tak więc wynikające z tekstu św. Jana określenie Mszy św. jako „zjednoczenia w miłości na wzór Chrystusa”, nie tylko nie przeciwstawia się pojęciu ofiary, ale zawiera w sobie z konieczności ideę uczestnictwa w ofierze.

O. Józef Łaski OFMCap

KALENDARZ LITURGICZNY

02.05 – UROCZYSTOŚĆ NMP, KRÓLOWEJ POLSKI, głównej patronki Polski
04.05 – Wspomnienie obowiązkowe św. Floriana, męczennika
06.05 – Święto Świętych Apostołów Filipa i Jakuba
08.05 – UROCZYSTOŚĆ ŚW. STANISŁAWA, biskupa i męczennika, głównego patrona Polski
12.05 – Wspomnienie obowiązkowe św. Leopolda Mandicia z Hercegnovi, kapłana
14.05 – Święto św. Macieja, Apostoła
15.05 – Wspomnienie obowiązkowe św. Małgorzaty z Kortony
16.05 – Święto św. Andrzeja Boboli, kapłana i męczennika
18.05 – Wspomnienie obowiązkowe św. Feliksa z Cantalice, zakonnika
20.05 – Wspomnienie obowiązkowe św. Bernardyna ze Sieny, kapłana
23.05 – Święto rocznicy poświęcenia Bazyliki św. Ojca Franciszka w Asyżu
24.05 – UROCZYSTOŚĆ WNIEBOWSTĄPIENIA PAŃSKIEGO
26.05 – Wspomnienie obowiązkowe św. Filipa Nereusza, kapłana
29.05 – Wspomnienie obowiązkowe św. Urszuli Ledóchowskiej, dziewicy
31.05 – NIEDZIELA ZESŁANIA DUCHA ŚWIĘTEGO

WIADOMOŚCI DLA WSPÓLNOTY FZŚ

Intencja modlitwy obowiązująca wspólnotę w 2020 roku:
O nowe powołania do FZŚ, błogosławieństwo Boże dla wspólnoty
miejscowej FZŚ oraz wspólnoty Krzyża Świętego Gdańsk-Chełm

W czwartki o godz. 17.30 nabożeństwo ku czci św. Franciszka,
poprzedzone modlitwą Różańcową

W piątki o godz. 17.30 – modlitwa Różańcowa lub nabożeństwo,
po wieczornej Mszy św. – Nieszpory

Z uwagi na pandemię koronawirusa nie będzie spotkań wspólnoty FZŚ

31.05 – Msza św. – godz. 16.00

TERCJARZ – MIESIĘCZNIK FRANCISZKAŃSKIEGO ZAKONU ŚWIECKICH W BRODNICY. 
Redakcja: s. Bożenna Chełkowska; 
Materiały pomocnicze: Konferencje do formacji ciągłej na 2020 rok:
„Eucharystia – człowiek mocny Chrystusem” 
Opieka merytoryczna: O. Sylwester Brzeziński OFM. 
Adres: Klasztor Franciszkanów, ul. Sądowa 5a, 87 – 300 BRODNICA, tel. (+48) 787 995 261
Adres strony: www.fzsbrodnica.franciszkanie.pl